Boete illegaal gebruik foto's: wat moet je doen?

Meerdere wielerclubs hebben de NTFU benaderd omdat ze vanuit het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) of een bureau dat in opdracht van het ANP handelt, facturen ontvangen voor het onrechtmatig gebruik van ANP-foto’s. Vrijwel altijd betreffen dit foto’s op websites. De boodschap is alle keren helder: er moet betaald worden.

De regels zijn duidelijk: het is niet toegestaan om zonder toestemming van een fotograaf zijn, haar of hen foto’s te publiceren. Doe je dit wel dan riskeer je – zonder waarschuwing – een factuur van de fotograaf. Ook word je gedwongen de beelden per direct te verwijderen. Ook al heb je onbewust een foto illegaal gebruikt.
 

Auteursrecht

Veel foto’s vind en download je via Google. Toch mag je deze beelden niet 'zomaar' gebruiken. Want voor bijna elk beeld geldt het auteursrecht. Gebruik je foto's of video's zonder toestemming van de fotograaf of maker op bijvoorbeeld je clubwebsite, dan ben je in overtreding van die auteurswet.
 
Fotografen en makers bepalen namelijk hoe hun foto's en video's gebruikt mogen worden. Ze maken daar afspraken over met een agentschap zoals het ANP of Hollandse Hoogte. Daar horen ook afspraken over een vergoeding voor bij. Wordt er onrechtmatig gebruik gemaakt van zo'n foto’s, dan is het aan dat bureau om misgelopen inkomsten te achterhalen.
 

Brief van het ANP

Heb je een foto gebruikt dat onder het auteursrecht valt, dan ontvang je een brief van bijvoorbeeld het ANP via Visual Rights Group. Een aantal clubs heeft ook uit het buitenland een claim gekregen, omdat er een beeld was geplaatst van bijvoorbeeld een Franse of Duitse fotograaf.

In deze brief wordt vastgesteld dat er sprake is van onrechtmatig gebruik, met bijgevoegde bewijsstukken zoals screenshots van de gebruikte foto’s. Daarnaast bevat de brief een specificatie van de gevraagde schadevergoeding, die onder meer bestaat uit:

• de gemiste licentievergoeding;
• een compensatie voor het ontbreken van voorafgaande toestemming;
• kosten voor onderzoek en buitengerechtelijke procedurekosten.

Verenigingen krijgen doorgaans een termijn van 14 dagen om te betalen en verdere kosten te voorkomen.
 

Hoogte van de boete 

De kosten van zo’n schadevergoeding lopen al snel op. Het bedrag dat je moet betalen is afhankelijk van de maat van de foto, de duur van het gebruik en de positie op de website (een foto op de homepage is duurder dan in laag twee van de website).

De kosten per illegaal gebruikte foto zijn vaak minimaal 100 euro. Tel daarbij de kosten op die worden berekend voor diverse werkzaamheden en een factuur bedraagt al snel ten minste 300 euro. Boetes uit het buitenland zijn vele malen hoger en lopen op tot 3.000 euro.
 

Wat moet je doen als je een boete krijgt

• Check of de claim terecht is. Heb je de foto echt geplaatst en was hier inderdaad geen toestemming voor?
• Is de claim terecht? Verwijder dan zo snel mogelijk de foto van de website en server.
• Betaal de gevraagde schadevergoeding binnen de gestelde termijn.
• Bespreek de onjuist gebruikte foto met de personen die verantwoordelijk zijn voor de content op de clubkanalen om te voorkomen dat dit nog een keer mis gaat. Controleer met name de website op het gebruik van andere mogelijk illegaal gebruikte beelden.

We adviseren in bezwaar te gaan tegen hoge schadeclaims van buitenlandse bedrijven. Duizenden euro's boete betalen, is voor de meeste wielerclubs onmogelijk. Een aantal wielerclubs heeft met succes bezwaar gemaakt: de boete werd verlaagd naar een paar honderd euro.
 

Tips om een boete te voorkomen

• Maak je eigen foto's. Een goede camera op je telefoon is het enige wat je nodig hebt. Er is vast wel een clublid dat goed kan fotograferen en het leuk vindt om dit voor de club te doen.
• Schakel een fotograaf in. Zeker als je goede foto's wilt voor de promotie van je club of toertocht. Kost wel iets, maar dan heb je ook iets. En je koopt meteen het auteursrecht af.
• Vraag toestemming. Zeker als je foto's van een andere fotograaf gebruikt. 
• Maak de regels duidelijk. Informeer je clubleden en vrijwilligers die beelden plaatsen op je clubsite en sociale media.
• Gebruik een gratis beeldbank. In ons Kenniscentrum zetten we er 5 voor je op een rij.

 
Afbeeldingen van de NTFU en Fietssport

Afbeeldingen die de NTFU gebruikt in communicatie gericht aan verenigingen, zoals de verenigingsnieuwsbrief, zijn niet standaard rechtenvrij te gebruiken. Dat geldt ook voor foto's die we op Fietssport plaatsen. Hier kunnen namelijk copyrights op zitten die het gebruik van de foto beperken. Heb je een vraag over een specifieke foto? Stuur dan een e-mail naar verenigingen@ntfu.nl.