Grensoverschrijdend gedrag

Sportclubs worden regelmatig geconfronteerd met ongewenst gedrag. Denk bijvoorbeeld aan pesten, agressie en geweld, discriminatie en seksuele intimidatie en misbruik. Ook binnen onze sport en in jouw vereniging kan grensoverschrijdend gedrag plaatsvinden en dat heeft veel impact op de betrokkene(n), op je organisatie/vereniging én op het sportplezier van betrokkenen. De NTFU wil (de leden van) onze verenigingen ondersteunen bij de preventie van grensoverschrijdend gedrag. Maar als het dan toch mis gaat, ook dan kan je bij de NTFU terecht.

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van handelen en/of nalaten dat als doel en/of gevolg heeft dat de waardigheid en/of veiligheid van één of meerdere personen wordt aangetast.

Grensoverschrijdend gedrag voorkomen

Als bond vinden we het belangrijk aandacht te hebben voor de preventie van grensoverschrijdend gedrag. Samen met andere sportbonden en NOC*NSF heeft de NTFU verschillende mogelijkheden om met de preventie van grensoverschrijdend gedrag aan de gang te gaan.

• Samen met NOC*NSF en andere sportbonden hebben we een normenkader opgesteld. Dit normenkader bevat normen en gedragsregels waarvan we met elkaar vinden dat we zo met elkaar om moeten gaan. Deze gelden voor iedereen in de sport.
• Samen met het Centrum Veilige Sport Nederland helpen we verenigingen bij het ontwikkelen van eigen preventiebeleid. Het Centrum Veilige Sport Nederland heeft een speciale tool ‘High 5!’ ontwikkeld voor sportbestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen. Met het High 5! Stappenplan krijg je als vereniging op een laagdrempelige en eenvoudige manier inzicht in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Doorloop de 5 stappen en optimaliseer het sportklimaat binnen jouw vereniging.
• Verklaring omtrent gedrag voor bestuursleden, vrijwilligers en instructeurs. We vertellen hieronder meer over de VOG.
• De vertrouwenscontactpersoon. We vertellen hieronder meer over de vertrouwenscontactpersoon.

De verklaring omtrent gedrag (VOG)

Een van de preventieve maatregelen die een vereniging kan nemen op het gebied van sociale veiligheid is het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor bestuursleden, instructeurs en vrijwilligers. Een VOG staat ook wel bekend als een ‘bewijs van goed gedrag’, het gedrag uit het verleden van die persoon levert geen bezwaar op om bijvoorbeeld met minderjarigen en andere kwetsbare doelgroepen bij een sportvereniging te mogen werken. De VOG is een verklaring van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Een VOG biedt geen garanties, maar je laat als vereniging wel zien dat je de veiligheid van je leden, vrijwilligers en bezoekers serieus neemt en de achtergrond kent van je kaderleden/vrijwilligers. 

De gratis VOG regeling

Met de Regeling Gratis VOG is het aanvragen VOG's voor vrijwilligers van sportverenigingen kosteloos. Als vereniging moet je wel aan enkele voorwaarden voldoen om aanspraak te maken op de regeling. Wil je gebruikmaken van de regeling? Doorloop dan het onderstaande stappenplan om aanspraak te maken. 

De vereniging heeft in ieder geval de volgende zaken ingeregeld:

• De vereniging heeft gedragsregels. Heb je deze nog niet? Bekijk dan hier een voorbeelddocument om hiermee aan de slag te gaan.
• De vereniging heeft beleid op het aanstellen van instructeurs, begeleiders en andere vrijwilligers. Klik hier voor meer informatie over het aannamebeleid.
• De vereniging heeft een vertrouwenscontactpersoon. Heeft de vereniging geen vertrouwenscontactpersoon? Dan adviseren we er één of meerdere aan te stellen. Voor de tussentijd is het ook mogelijk om te verwijzen naar de vertrouwenscontactpersonen van de NTFU. 

De NTFU staat voor je klaar om te helpen met het inregelen van bovenstaande zaken. Heb je vragen of zoek je ondersteuning? Laat het dan weten via verenigingen@ntfu.nl. 

2. Voldoet je vereniging aan de bovenstaande voorwaarden? Dan kan een van de bestuursleden de vereniging aanmelden voor de gratis vog-regeling via aanmelden.gratisvog.nl. 
3. Na het ontvangen van een goedkeuring mag de verening gebruikmaken van de regeling. Om VOG's aan te vragen heeft de vereniging echter wel eHerkenning nodig. eHerkking is een soort DigiD voor organisaties. Het aanvragen van VOG's is gratis, er zijn echter wel minimale kosten gepaard met het gebruik maken van eHerkenning. Via deze pagina kun je eHerkenning aanvragen voor je vereniging. Het is hier mogelijk te kiezen uit enkele aanbieders, hierbij is het goed om te weten dat je minimaal veiligheidsniveau EH2+ moet selecteren. Na het kiezen van een aanbieder en veiligheidsniveau word je doorverwezen naar het aanmeldformulier van de aanbieder.
4. Heb je eHerkenning? Dan kun je nu voor je vereniging inloggen op Mijn Justis (de screeningsautoriteit van het Ministerie). Hier kun je per vrijwilliger een VOG aanvraag klaarzetten met het betreffende screeningsprofiel waar je iemand op wilt screenen (bijvoorbeeld omgaan met jeugd voor begeleiders of omgaan met financiële zaken voor bijvoorbeeld de penningmeester). 
5. Heb je dit gedaan? Dan is de vrijwilliger aan zet. De betreffende vrijwilliger krijgt een verzoek via de e-mail en via die weg kan hij/zij inloggen op DigiD om akkoord te gaan met de VOG aanvraag.
6. De screening wordt gedaan en de vrijwilliger ontvangt de VOG thuis op papier. Hij/zij dient de VOG dan nog wel aan de vereniging te overhandigen of te laten controleren. Zo weet je als vereniging ook daadwerkelijk of iemand door de screening is gekomen. Zorg dat je goede afspraken maakt bij wie iemand de VOG kan inleveren of laten controleren, het gaat namelijk om gevoelige persoonsgegevens. Het is vervolgens belangrijk om goed na te denken hoe je registreert wie en per wanneer vrijwilligers een VOG hebben. We geven hiervoor twee opties:

• Optie 1: Het is mogelijk om in de ledenlijst op NTFU.nl een extra veld toe te voegen en dit hier te noteren. Dit kan bijvoorbeeld door het veld 'afgiftedatum VOG', zo weet je direct wanneer je weer een herhaling kunt doen. Om dit te registreren heb je wel expliciete toestemming nodig van de betreffende persoon omdat je de gegevens laat verwerken door de NTFU.
• Optie 2: Je kunt in een los excel-bestand bijhouden welke vrijwilligers een VOG hebben. Zorg dat dit bestand om een veilige manier wordt opgeslagen is en dat alleen direct betrokkenen het bestand kunnen inzien. 

De vertrouwenscontactpersoon (VCP)

De NTFU heeft twee vertrouwenscontactpersonen aangesteld, een man en een vrouw. Deze vertrouwenscontactpersonen zijn bereikbaar voor iedereen binnen de sport met vragen en/of zorgen over mogelijk grensoverschrijdend gedrag. Een vertrouwenscontactpersoon luistert, denkt mee en kent het sport netwerk, maar is géén hulpverlener en doet niet zelf onderzoek bij incidenten. 

Ook als vereniging is het goed een eigen vertrouwenscontactpersoon aan te stellen, zodat ook jouw eigen leden een aanspreekpunt hebben binnen de vereniging, die tevens de cultuur en structuur van de club goed kent. Daarnaast is de VCP, zowel binnen bond als vereniging, belangrijk als sparringpartner van het bestuur en aanjager en borger van preventief beleid. Laat de VCP van de vereniging ook de NOC*NSF opleiding voor VCP volgen, zodat de VCP weet wat zijn rol en verantwoordelijkheid is en de weg weet te vinden binnen het netwerk van de sport.

Campagne 'Woorden raken. Ook die van jou.'

De fietssport is er voor iedereen: fietsen is wat ons verbindt. Toch voelt 1 op de 5 wielersporters zich niet welkom in de sport, blijkt uit onderzoek van de NTFU. Ze hebben te maken met vooroordelen, grappen en negatieve opmerkingen. Dat gebeurt vaak onbewust, verbaal of non-verbaal of het zit door bepaalde gewoonten vast in onze fietssport. Vaak lijkt het onschuldig, maar toch raakt het de mensen die het aangaat. Er iets van zeggen doen we meestal niet. Ook als we vinden dat het niet oké is wat je hoort of ziet gebeuren. “Laat maar, het is nu al te laat”, bang voor een ongemakkelijke situatie óf niet bewust zijn van hetgeen wat er wordt gezegd.

Daarom gaat de campagne die wielersportbond NTFU met Fietssport uitdraagt over woorden, woorden die raken. Dingen die we zeggen. En hoewel niet altijd bewust: deze woorden kunnen meer doen dan je denkt. Met deze campagne hopen we mensen stil te laten staan bij hun woorden, aan het denken te zetten, beter na te denken voor je iets zegt. Bewust en onbewust.

Drie video's

Met drie video’s hopen we mensen stil te laten staan bij hun woorden, aan het denken te zetten, beter na te denken voor je iets zegt. Bewust en onbewust. Jouw wielervereniging kan daarbij helpen. Deel de video's via de communicatiekanalen van je club, zoals de website, sociale media en de nieuwsbrief. 

1. Niveau

Ondanks dat er steeds meer mensen de fietssport ontdekken, geven vooral beginners en vrouwen aan zich niet altijd welkom te voelen in de sport. Ze krijgen te maken met negatieve grappen over bijvoorbeeld hun fiets- en kledingkeuze. Vrouwen ervaren ook dat mannen hen vaak als minder sportief, getraind of fanatiek zien. De met ons gedeelde ervaringen zijn samengebracht in onderstaande video.

2. Seksualiteit

Er zijn ook fietsers die ervaren dat in hun fietsgroep regelmatig grappen of negatieve opmerkingen worden gemaakt over homoseksualiteit. Dat kan kwetsend zijn voor mensen die homoseksueel zijn. Een deel van de met ons gedeelde ervaringen zijn samengebracht in deze video.

3. Gezondheid

In een tijd waarin ideeën over schoonheid en gezondheid aan het veranderen zijn, worden dikke mensen nog niet overal en door iedereen geaccepteerd in de fietssport. Het is de manier hoe er wordt gesproken over dikke mensen en hoe de (sociale) media het ideale plaatje laat zien. Fietsers die niet aan dit plaatje voldoen, geven aan te maken te hebben met negatieve grappen en vooroordelen over hun gezondheid. Onderstaande video brengt de met ons gedeelde ervaringen samen.