Waarom is dit belangrijk

Nederland telt een half miljoen mountainbikers en ruim 280 officiële mountainbikeroutes. De manier waarop de kosten voor aanleg en onderhoud van deze routes worden betaald, verschilt per gebied. In sommige gebieden moeten mountainbikers verplicht een vignet aanschaffen, op andere locaties is dat vrijwillig. Op andere routes is er geen vignet, maar springen commerciële partijen bij of verstrekken gemeenten en provincies geld.

Die lappendeken aan vignetten, donaties, subsidies en sponsoring zet de toekomst van mountainbikeroutes onder druk:

• Het is onduidelijk en verwarrend voor mountainbikers;
• Het kost vrijwilligers die aan de routes werken veel tijd om sponsorgeld op te halen en subsidies aan te vragen;
• Het is voor terreineigenaren onzeker of er altijd voldoende geld is voor de routes en de natuur.

Terwijl mountainbikeroutes er juist voor zorgen dat we op het juiste pad blijven, zolang deze uitdagend zijn én goed onderhouden. Ook een groen decor vinden mountainbikers fijn, dus bijdragen aan natuurbehoud hoort daar ook bij. Maar, dat kost wél geld, als we het goed willen doen.

Daarom is het belangrijk dat er blijvend geld geïnvesteerd wordt in mountainbikeroutes en natuurbehoud en -ontwikkeling. Een landelijk mountainbikevignet kan daarvoor zorgen. 

Wat is een landelijk MTB-vignet

Een landelijk mountainbikevignet is een manier om blijvend geld te investeren in de aanleg en onderhoud van mountainbikeroutes. Belangrijk uitgangspunt is dat het onderdeel wordt van een grotere beweging waarin mountainbikesport en natuurbeheer hand in hand gaan.

Hoe zo'n vignet er concreet uit komt te zien, is nog niet duidelijk. De komende tijd wordt bijvoorbeeld bekeken welke manieren er zijn om zo'n vignet aan te bieden. Bijvoorbeeld of mountainbikers zelf kunnen kiezen voor welke routes en regio's ze een vignet willen hebben en of er ook een dagpas komt.

Wat we doen

Wielersportbond NTFU heeft een goede relatie met terreineigenaren als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Samen met terreinbeheerders bekijkt de NTFU graag hoe mountainbikeroutes én natuurbeheer juist hand in hand gaan. 

Mountainbikeroutes zorgen er namelijk voor dat mountainbikers op het juiste pad blijven, zolang deze uitdagend genoeg zijn én goed onderhouden. Ook een groen decor vinden mountainbikers fijn, dus natuurbehoud en -ontwikkeling hoort er ook bij. Maar dat kost geld, als we het goed willen doen.

Daarom neemt wielersportbond NTFU het initiatief om tot een landelijk mountainbikevignet te komen. De bond brengt betrokken partijen bij elkaar om te kijken of zo'n landelijk mountainbikevignet een mogelijkheid is. 

Hoe ziet het proces eruit

Belangrijke uitgangspunten bij een landelijk mountainbikevignet zijn:

• Het moet voor mountainbikers duidelijker en makkelijker zijn een vignet aan te schaffen;
• Het moet zorgen voor voldoende geld om MTB-routes aan te leggen en te onderhouden;
• Het moet voor vrijwilligers die aan de routes werken makkelijker én beter worden hun werk te doen;
• Er moet ook geld zijn voor natuurbehoud- en versterking en om recreatie te spreiden waar nodig.

In twee fasen bekijken we of een landelijk mountainbikevignet mogelijk is:

• Fase 1: visievorming en draagvlak
• Fase 2: plan van aanpak

In fase 1 laten we alle voors en tegens in kaart brengen. Een onafhankelijk verkenner moet inzichtelijk maken wat alle belangen, wensen en behoeften zijn van onder andere mountainbikers, terreinbeheerders, lokale overheden en particuliere grondeigenaren. Vervolgens brengt de verkenenr dit bij elkaar in een gezamenlijke visie.

Verwachting is dat fase 1 in maart 2026 klaar is. Daarna volgt een definitieve beslissing of het plan voortgezet kan worden. Als dat zo is, start fase 2 waarbij de praktische kant van één vignet gevormd wordt.

Wie doen er mee?

De NTFU laat samen met de volgende partijen onderzoeken of een landelijk MTB-vignet haalbaar is:

• Sportkoepel NOC*NSF
• Staatsbosbeheer
• Natuurmonumenten
• Achterhoek Toerisme
• Routenetwerken Twente
• Routebureau Veluwe
• Geldersch Landschap en Kasteelen
• Visit Zuid-Limburg
• Recreatie Noord-Holland
• Federatie Particulier Grondbezit
• Coöperatie Centroïde

Afspraken en werkwijze

De genoemde partijen hebben afspraken over rollen, verantwoordelijkheden en de wijze waarop beslissingen worden genomen:
 

Stuurgroep

Doel: bewaken van de voortgang, strategische aansturing en besluitvorming over hoofdlijnen en mijlpalen, inclusief het go/no-go besluit na fase 1.

Samenstelling
Vertegenwoordigers van de mountainbikesport, terreinbeheerders, lokale overheden, landschappen, particuliere terreineigenaren, routebureaus, recreatieschappen en de verkenner.
 

Expertgroep

Doel: inhoudelijke ondersteuning bieden aan de verkenner en adviseren op specifieke thema’s zoals routebeheer, juridische kaders en financiering.

Samenstelling
Vertegenwoordigers van trailcrews, lokale beheereenheden, regionale routebeheerders, routebouwers en experts op het gebied van vignetmodellen, financiëlemodellen (op uitnodiging).
 

Klankbordgroep

Doel: zorgen voor brede draagvlak en input leveren vanuit diverse perspectieven.

Samenstelling
Vertegenwoordigers van lokale mountainbikeverenigingen, gebruikers (MTB-ers en gravelbikers), recreatie- en toerismeorganisaties, gemeenten en provincies, vertegenwoordigers van commerciële aanbieders.